Onderzoeksrapport wijst ProRail en I&W de weg om snel orde op zaken te stellen op de Rotterdamse havenspoorlijn
5 Oktober 2020De spoorgoederenvervoerders en hun klanten ondervinden de laatste jaren ernstige hinder en economische schade als gevolg van de veelvuldige storingen van de spoorinfrastructuur in de Rotterdamse haven, de plotselinge afsluitingen (‘rode vlaggen’) van goederensporen, de plotselinge herstelwerkzaamheden aan de goederensporen en de gebruiksbeperkingen door omgevingsvergunningsperikelen van ProRail. Dat was in het najaar van 2019 aanleiding voor ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) om onafhankelijk onderzoek te laten doen naar de (achterliggende) oorzaken van dit falen. Het onderzoeksrapport hierover is maandag 5 oktober 2020 naar de Tweede Kamer gestuurd. Na jarenlang de problemen aan de kaak te hebben gesteld bij ProRail, het ministerie van I&W en de Tweede Kamer, is RailGood verheugd dat er nu openheid van zaken wordt gegeven over de oorzaken en de noodzakelijke verbeterpunten. De Chief Executive Officer van ProRail heeft recentelijk aangegeven dat herstel van de infrastructuur voor het spoorgoederenvervoer en realisering van de modal shift hoge prioriteit heeft in zijn beleid. Om die woorden ook echt waar te maken, moet ProRail per direct een einde maken aan het jarenlange mismanagement van het spoorbeheer in Europa’s grootste haven. RailGood verwacht van de ProRail directie dat er nu snel en overtuigend met het juiste management en de juiste expertise wordt doorpakt om intern orde op zaken stellen om de prestaties van de Rotterdamse Havenspoorlijn zo spoedig mogelijk zichtbaar en continu te verbeteren voor de spoorgoederenklanten. Belangrijk is dat de ProRail directie de uitkomsten van het onderzoeksrapport omarmt en heeft beloofd opvolging te geven aan de aanbevelingen. De spoorgoederenvervoerders en hun klanten dienen volledig te worden gecompenseerd voor de miljoenenschade die zij hebben geleden en nog gaan lijden als gevolg van de wanprestaties van ProRail.
Langjarig mismanagement van het spoorbeheer in Europa’s grootste haven
Het onderzoeksrapport van Crisislab geeft aan dat de problemen op de Havenspoorlijn zijn ontstaan door jarenlange tekortkomingen in het beheer, onderhoud en vernieuwing van deze goederensporen en tekortkomingen in de aansturing van ProRail inzake het spoorbeheer voor het goederenvervoer. Dit heeft geleid tot een steeds grotere onderhoudsachterstand op de Havenspoorlijn. Bovendien hebben de klanten van ProRail te maken met grote gebruiksbeperkingen doordat ProRail niet aan geldende vergunningseisen voldoet. Crisislab constateert daarbij dat de eisen met betrekking tot bluswatervoorzieningen en de bedrijfsbrandweeraanwijzing onevenredig zwaar zijn en veel geld kosten.
Onderzoeksrapport wijst ProRail de weg
Het Crisislab-rapport biedt duidelijke aanbevelingen en concrete verbeterpunten om de problemen grondig en daadwerkelijk aan te pakken. Het is nu zaak dat de directie van ProRail de uitkomsten van het rapport omarmt en opvolging geeft aan de aanbevelingen. Het ministerie van I&W, ProRail, de veiligheidsregio’s, gemeenten, het Rotterdams havenbedrijf en de spoorgoederenvervoerders werken samen om de situatie te verbeteren zodat de Havenspoorlijn weer een betrouwbaar en efficiënt alternatief is voor vervoer over de weg. Alle partijen geven aan de urgentie te voelen om de problemen gezamenlijk op te lossen.
ProRail directie zet koerswijziging in
De Chief Executive Officer van ProRail heeft recentelijk aangegeven dat herstel van de infrastructuur voor het spoorgoederenvervoer en realisering van de modal shift hoge prioriteit heeft in zijn beleid. Om die woorden ook echt waar te maken, moet ProRail per direct een einde maken aan het jarenlange mismanagement van het spoorbeheer in Europa’s grootste haven. RailGood verwacht van de ProRail directie dat er nu snel en overtuigend met het juiste management en de juiste expertise wordt doorpakt om intern orde op zaken stellen om de prestaties van de Rotterdamse Havenspoorlijn zo spoedig mogelijk zichtbaar en continu te verbeteren voor de spoorgoederenklanten. Het is goed dat ProRail inmiddels is gestart met een fundamentele koerswijziging, welke meerjarig doorzettingsvermogen en investeringen vergt. ProRail geeft aan dat het op basis van de aanbevelingen en de verbeterpunten uit het Crisislab-rapport niet alleen de huidige problemen oplossen, maar ook te zorgen voor lange termijn oplossingen zodat de prestaties op de spoorgoederenlijnen structureel verbeteren. De problemen zijn niet allemaal van de ene op de andere dag opgelost. ProRail en het ministerie van I&W willen dat binnen vier jaar de staat van de Havenspoorlijn weer geheel op orde is en er organisatorische verbeteringen zijn doorgevoerd.
Korte termijn maatregelen van ProRail
ProRail moet en wil de prestaties van de Rotterdamse Havenspoorlijn snel en structureel verbeteren. Voor de korte termijn is inmiddels een programmamanagement actief om de onderhoudsachterstanden weg te werken, de infrastructuur op orde te brengen en te zorgen dat ProRail voldoet aan de geldende vergunningseisen. De programmamanager rapporteert direct aan de Chief Operating Officer van ProRail. Dit gebeurt in samenwerking met RailGood/goederenvervoerders, Havenbedrijf Rotterdam, gemeenten en de regionale toezichthouders. Binnen twee jaar moeten de grootste onderhoudsachterstanden zijn wegwerkt. Per 1 april 2021 moeten de gebruiksbeperkingen op emplacement Waalhaven in verband met niet functionerende brandblusinstallaties van ProRail, zijn opgeheven. Om te komen tot een structurele verbetering van de prestaties van de havenspoorlijn heeft ProRail toegezegd een structureel meer veerkrachtige organisatie in te richten. RailGood zal dit inrichtingsproces op de voet volgen. Dit is de sleutel tot succes voor de langere termijn. Voor de klanten van ProRail en dus RailGood is dit essentieel.
Voldoende budget voor extra instandhoudingswerkzaamheden aan de goederensporen
Het Crisislab-rapport geeft aan dat de achterstand bij het spooronderhoud op de Havenspoorlijn niet verklaard kan worden door financiële druk. Desalniettemin is de instandhouding van het spoor één van de prioriteiten van het ministerie van I&W waarvoor voldoende budget beschikbaar is, bovenop de reeds beschikbare € 151 miljoen voor extra instandhoudingswerkzaamheden aan de Havenspoorlijn en emplacement en rangeerstation Kijfhoek.
Korte termijn maatregelen van de Rijksoverheid
Ook voor de rijksoverheid heeft het Crisislab-rapport relevante aanbevelingen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ministerie Justitie en Veiligheid moeten de bestuurlijke afspraken over harmonisering van de voorzieningen en maatregelen ter bestrijding van incidenten met gevaarlijke stoffen op emplacementen wettelijk verankeren. Momenteel is het ministerie van I&W bezig deze afspraken wettelijk te verankeren in een regeling onder de Omgevingswet. De constatering van Crisislab dat de eisen aan de bluswatervoorzieningen en de bedrijfsbrandweeraanwijzing onevenredig zwaar zijn en veel geld kosten, moet daarbij integraal worden betrokken.
Daarnaast moeten er betere prestatie-indicatoren worden gehanteerd voor een effectief management van de prestaties van de spoorwegen voor goederenvervoer. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat heeft ProRail inmiddels gevraagd in de rapportages over de staat van de infrastructuur ook aan te geven hoe instandhoudingsopgave zich in de praktijk voordoet. Verliezen van de spoorgoederenvervoerders en hun klanten moeten worden gecompenseerd De spoorgoederenvervoerders lijden langdurig grote verliezen door de gebruiksbeperkingen, de frequente storingen van de Havenspoorlijn en plotselinge herstelwerkzaamheden aan het spoor. Bovendien loopt het spoorgoederenvervoer in Rotterdam grote imagoschade op. ProRail heeft voor 2019 en 2020 twee compensatieregelingen aangeboden aan de spoorgoederenvervoerders voor de plotselinge onbeschikbaarheid van sporen die niet op orde waren (‘rode vlaggen in het spoor’) en voor de gebruiksbeperkingen op emplacement Waalhaven Zuid in verband met blusvoorzieningen die niet op orde zijn. Deze zijn echter zwaar onvoldoende om de geleden verliezen van de spoorgoederenvervoerders en hun klanten te compenseren. Voor 2021 en verder zijn er nog geen regelingen afgesproken om de geleden verliezen te compenseren. Op korte termijn moeten gesprekken tussen de spoorgoederenvervoerders en ProRail worden gevoerd hoe deze verliezen volledig worden gecompenseerd.
Meer info: Hans-Willem Vroon, E info@railgood.nl, M +31 6 5289 5146
Kamerbrief over emplacementen en Havenspoorlijn Rotterdam
Bijlage 1 - Onderzoek infraknelpunten en LOD Havenspoorlijn
Bijlage 2 - Managementreactie ProRail rapport Crisislab