Nederland leeft van oudsher van de internationale handel en is daardoor een belangrijke speler in de wereldeconomie. De toegevoegde waarde van goederenvervoer en logistiek is voor de Nederlandse economie van groot belang. Goederenvervoer bedient logistieke ketens in een dynamische en groeiende wereldeconomie. De vraag naar goederenvervoer groeit structureel.

Goederen worden steeds vaker met meerdere modaliteiten vervoerd. Spoorgoederenvervoer is complementair aan wegvervoer, binnenvaart, luchtvaart en buisleidingvervoer. Het spoorgoederenvervoer verbindt de Nederlandse zeehavens, industrie en handel met het Europese achterland en China (One Belt One Road). De trein heeft een eigen positie in het goederenvervoer over het land waarin de sterke punten van spoorvervoer goed tot hun recht komen. Het spoorgoederenvervoer is de milieuvriendelijkste modaliteit en is tevens veilig en ruimte-efficiënt. Goederentreinen vervoeren grotere goederenvolumes vlot en efficiënt. Daarbij ontlast het spoorgoederenvervoer het overvolle wegennet. Vanuit deze sterke punten draagt het spoorgoederenvervoer bij aan zowel de economische ambities als aan die voor een gezond, veilig en prettig leefklimaat in Nederland en Europa.

De liberalisering van het spoorsysteem startte in de jaren 90 in Nederland en Europa. Dit heeft geleid tot concurrentie op het spoor in de goederenvervoersmarkt. De Europese harmonisering van spoorweginfrastructuur en wet- en regelgeving alsmede de deregulering zijn nog steeds in volle gang. Nederlands overheidsbeleid heeft afgelopen decennium het level playing field tussen modaliteiten fors verstoord ten nadele van spoor. Er is bijvoorbeeld onnodig veel spoor-specifieke wet- en regelgeving, vaak bovenop de Europese wet- en regelgeving die andere modaliteiten niet kennen. De kosten van het gebruik van het Nederlandse spoor zijn door gebruiksvergoedingen en systeemkeuzes door de overheid niet in lijn met andere modaliteiten en beduidend hoger dan in omringende landen. Al deze zaken zijn van groot belang voor de concurrentiekracht van het Nederlandse spoorgoederenvervoer ten opzichte van andere modaliteiten en omringende landen. Dit vraagt de komende jaren de continue aandacht.

Verladers verwachten concurrerend geprijsd, betrouwbaar en flexibel vervoer per spoor met acceptabele levertijden. Niet alleen in de marketing, maar ook in de realisatie. De aantrekkelijkheid van het spoorgoederenvervoer voor verladers moet continu worden verbeterd om structureel en gezond te kunnen groeien en een beduidende modal shift van weg naar spoor te realiseren. Het Nederlandse goederenvervoer per spoor moet en kan concurrerender worden met andere modaliteiten en omringende landen. Ten opzichte van andere modaliteiten kent goederenvervoer per spoor nog relatief veel verbeterruimte om rendabeler te worden en concurrerender geprijsd, betrouwbaarder en flexibeler transportdiensten te leveren aan verladers. Dit is goed voor de internationale concurrentiepositie van Nederland en daarmee de economie én voor de leefbaarheid.

De volgende beleidsthema's zijn kritieke succesfactoren:

• Eliminatie van marktbarrières en marktverstoringen in het Nederlandse spoorsysteem. 
  Het marktspeelveld met andere modaliteiten en logistieke ketens via andere Europese landen moet gelijk zijn. Spoorcapaciteit voor goederentreinen moet flexibel, marktgericht en efficiënt voor de goederenvervoersexploitatie zijn. Werkwijzen van het railinfrastructuurbeheer en wet- en regelgeving moeten goed aansluiten op de vraag gestuurde en competitieve goederenmarkt. De markt moet de gebruiksvergoedingen kunnen dragen. Er moet tijdig meerjarige duidelijkheid zijn over gebruiksvergoedingen. De gebruiksvergoeding in Nederland mag nooit hoger zijn dan in Duitsland. Spoorgoederenvervoerders en verladers moeten worden gecompenseerd voor gebruiksvergoedingen die niet in lijn zijn met de gebruiksvergoedingen voor de truck en binnenvaart.
   
• Tijdige beschikbaarheid van een prestatiegeschikte spoorweginfrastructuur.
  Tijdige bouw en opwaardering van de spoorweginfrastructuur die voor goederenvervoer van belang is, is cruciaal om rendabel te kunnen groeien. Dit zowel op de internationale als nationale goederencorridors. Nederland realiseert tijdig efficiënte aansluiting op het Europese spoornetwerk voor goederenvervoer. De beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de Nederlandse spoorweginfrastructuur moet verbeteren om verladers goed te kunnen bedienen. Alle belangrijke goederenvervoerrelaties in Nederland moeten geschikt zijn voor 740 meter treinlengte (de Europese standaard). Het aantal treinbeveiligingssystemen (ATB EG, ATB NG, ERTMS met verschillende systeemversies) in Nederland moet snel worden geminimaliseerd op de lijnen waarover goederentreinen rijden. De uitrol van het European Rail Traffic Management Systeem (ERTMS) in Nederland mag niet leiden tot extra kosten van tractie en nieuwe toegangsbarrières. De invoering van ERTMS moet altijd naadloos aansluiten op Duitsland, zowel qua systeemversie als timing. Interoperabiliteit moet altijd zijn gewaarborgd. ERTMS moet alleen in exploitatie worden genomen zodra het bewezen technologie is en zonder extra beperkingen in de operatie, ook op de emplacementen.
   
• Verbetering van de betrouwbaarheid en efficiëntie aan het begin en einde van de railgoederenketen in Nederland. 
  Dit betreft specifieke investeringen in lokale infrastructuur om (meer) laad- en loslocaties efficiënt te ontsluiten, efficiënte en non-discriminatoire toegang tot lokale hoofdspoorwegen en private locaties, ketensamenwerking en beheersing van lokale regeldruk en administratieve lasten.
   
• Eenvoudige toegang tot transport- en verkeersinformatie.
  Met ICT voor verkeers- en vervoersmanagement en efficiënte, realistische en algemeen geaccepteerde werkwijzen voor ketensamenwerking kunnen kosten worden bespaard, betrouwbaarheid van de spoorketen worden verhoogd en kan waarde worden toegevoegd. Nederlandse havenbedrijven, goederenvervoerders, infrabeheerders, ketenpartners en overheid moeten gezamenlijk hierin investeren. Daarbij wordt aan Europese standaarden voldaan.
   
• Internationaal en efficiënt railinfrastructuurbeheer in de goederencorridors.
  Bijna 90% van het huidige spoorgoederenvervoer in Nederland is internationaal. In de internationale goederencorridors is stroomlijning van de samenwerking, deregulering en harmonisering in het railinfrastructuurbeheer noodzakelijk. Inframanagement voor goederenvervoer moet snel internationaal worden georganiseerd in plaats van dominant nationaal. Om efficiënt grensoverschrijdend te kunnen plannen en opereren, is snelle realisatie van een daadwerkelijke One Stop Shop voor capaciteitsmanagement die de beschikking heeft over voldoende marktconforme spoorcapaciteit een topprioriteit. Een grensoverschrijdende verkeersleiding en internationaal calamiteitenmanagement en dito noodplannen zijn dringend noodzakelijk. Daarbij moet er altijd voldoende bruikbare reservecapaciteit op het Europese spoornet beschikbaar gesteld kunnen worden om een betrouwbaar product aan de eindklanten van het spoor te garanderen.
   
• Deregulering.
  Alle Nederlandse wet- en regelgeving met betrekking goederenverkeer die geen waarde toevoegt en geen aantoonbare en beduidende veiligheidsrisico’s beheerst, moet worden gedereguleerd. Mocht dit op thema’s niet haalbaar zijn, dan moeten goederenvervoerders worden gecompenseerd voor de extra kosten die voortvloeien uit deze nationale wet- en regelgeving.